- Przyczyny porażek dietetycznych - dlaczego diety nie działają?
- Co zrobić, aby dieta odchudzająca działała?
W dzisiejszych czasach mamy nieograniczony dostęp do informacji z zakresu dietetyki i psychodietetyki.
Znajdziemy je nie tylko w książkach, ale także na blogach czy w mediach społecznościowych. Niestety, ilość podejść i teorii powoduje powstawanie chaosu informacyjnego, w którym można się zwyczajnie pogubić.
Z jednej strony docierają do nas treści, z których wynika, że aby uzyskać cel dietetyczny, należy wykluczyć wiele produktów spożywczych, skrupulatnie przestrzegać założeń niskoenergetycznej diety
i wykonywać intensywne treningi. Z drugiej strony, z artykułów z zakresu psychodietetyki czerpiemy wiedzę
o negatywnych konsekwencjach długotrwałych restrykcji żywieniowych oraz założeniach jedzenia intuicyjnego.
Dlaczego diety nie działają? Co zrobić, aby uzyskać cel? Dlaczego wciąż ponosimy porażki dietetyczne? Dlaczego trzeba ciągle zaczynać od nowa?
Przyczyny porażek dietetycznych - dlaczego diety nie działają?
Wiele osób twierdzi, że odchudzanie towarzyszy im przez całe życie. Niestety, mimo trudu
i zaangażowania, do tej pory, nie udało im się osiągnąć zamierzonego celu.
Dlaczego diety nie działają? Przyczyn może być kilka
Nie nadaję się do diety
Przekonanie, które brzmi: Nie nadaję się do diety - mogło się ukształtować w czasach, gdy nie było dostępu do rzetelnych informacji oraz specjalistów (dietetyków i psychodietetyków).
Warto zauważyć, że 20 lat temu raczej nie słyszeliśmy o tym, że ktoś współpracuje z dietetykiem.
Możemy za to przypomnieć sobie jak wszystkie sąsiadki w klatce, odchudzały się, stosując jadłospis
z jednej gazety. Następnie porównywały wyniki i dyskutowały o przyczynach różnic w osiągnięciach.
Czas diety dobiegał końca i wszystkie Panie wracały do starych nawyków. Konsekwencją tego był powrót do wagi wyjściowej.
Uwaga! To nie jest wina tych osób! Nie było dietetyków i psychodietetyków, którzy pokazują jak kształtować nawyki żywieniowe. Nikt im nie wyjaśnił jak utrzymywać wagę po zakończeniu diety.
Problem polega na tym, że wiele tych osób nie zdaje sobie sprawy, że zabrakło im informacji i wsparcia. Po kilku próbach redukcji masy ciała prawdopodobnie doszły do wniosków, które brzmiały np.: "Nie nadaję się do diety", "Nie potrafię schudnąć", "Zawsze już będę gruba".
Takie przekonania na własny temat obniżyły ich poczucie własnej skuteczności, a co za tym idzie, spowodowały, że przestały podejmować działanie.
Jedzenie emocjonalne i zajadanie stresu a stosowanie diety odchudzającej
Wiele osób boryka się z problemem jedzenia emocjonalnego, które jest jedną z głównych przyczyn problemów z masą ciała. Czy wprowadzenie krótkotrwałej diety odchudzającej rozwiąże ten problem?
Zdecydowanie nie. Warto najpierw przepracować problem podstawowy, a dopiero później (lub równolegle) zająć się redukcją wagi.
Brak cierpliwości i konsekwencji podczas stosowania diety odchudzającej
Wiele osób postrzega dietę jako proces skończony w czasie. Skupiają się wyłącznie na tym, aby szybko osiągnąć założony cel dietetyczny. Dlatego też stosują dietę o skrajnie niskiej kaloryczności
i niejednokrotnie zwiększają aktywność fizyczną. Efekt jest łatwy do przewidzenia. Osoby te szybko rezygnują z podejmowanych działań, ponieważ doświadczają głodu, zmęczenia, rozdrażnienia i kontuzji.
Czy można uznać to za porażkę? Nie. Jest to zupełnie naturalna konsekwencja ich postępowania i zbyt dużych oczekiwań.
Zastanówmy się, czy bylibyśmy w stanie zmniejszyć ilość jedzenia o połowę i nagle zacząć biegać po 10 km dziennie? Nie bylibyśmy głodni? Czy dalibyśmy radę biegać tak długie dystanse?
Zniekształceniom poznawcze a dieta odchudzająca
Do najczęstszych zniekształceń poznawczych towarzyszących osobom stosującym diety odchudzające należą myślenie czarno-białe oraz widzenie tunelowe.
a) Myślenie czarno-białe a stosowanie diety odchudzającej
Osoby, które doświadczają myślenia czarno-białego widzą tylko dwa skrajne rozwiązania i nie dostrzegają opcji pośrednich.
Przykład: Jeśli nie uda mi się schudnąć 1 kg w każdym tygodniu, to znaczy, że nie nadaję się do diet i już zawsze będę gruba.
Dlaczego ludzie tak często kierują się myśleniem czarno-białym? Prawdopodobnie dlatego, że pozwala na szybkie znalezienie odpowiedzi czy rozwiązanie problemu. Sposób patrzenia na rzeczywistość, w sposób logiczny, z zachowaniem uważności na detale, wymaga od nas zużycia dużych pokładów zasobów psychoenergetycznych. Warto próbować łapać się na myśleniu czarno-białym zwracając uwagę na słowa tj. zawsze, nigdy, nic.
b) Widzenie tunelowe a stosowanie diety odchudzającej
Widzenie tunelowe polega na dostrzeganiu wyłącznie negatywnych aspektów danej sytuacji
z pominięciem osiągnięć.
Przykład: Podczas stosowania diety ponoszę same porażki.
Widzenie tunelowe jest też często związane z oceną wyglądu. Ludzie często skupiają się wyłącznie na negatywnych aspektach swojego ciała. Nie potrafią docenić jego atutów.
Co zrobić, aby dieta odchudzająca działała?
Diagnoza przyczyny problemu związanego z brakiem efektów diety odchudzającej
Może być to np. podjadanie, jedzenie pod wpływem emocji czy brak wiedzy żywieniowej.
Należy przede wszystkim popracować nad pierwotną przyczyną.
Racjonalne zaplanowanie deficytu kalorycznego podczas diety odchudzającej
Warto zaplanować racjonalną dietę z uwzględnieniem deficytu kalorycznego pozwalającego na obniżenie masy ciała.
Kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych a dieta odchudzająca
Należy zdawać sobie sprawę, że utrzymanie masy ciała po zakończeniu diety odchudzającej wymaga ukształtowania i utrzymywania zdrowych nawyków żywieniowych.
U większości osób zmiana polega na wprowadzeniu kilku korekt do diety tj. zmniejszenie ilości (nie wyeliminowanie 😉) słodyczy, ograniczenie ilości (nie wyeliminowanie 😉) alkoholu, ograniczenie lub zmniejszenie ilości cukru oraz zmniejszenie ilości tłuszczu dodawanego do dań, poprzez naukę różnorodnych technik kulinarnych.
Podczas pracy psychodietetycznej pacjent uczy się podejmowania racjonalnych decyzji dietetycznych, asertywności żywieniowej oraz stosowania planu minimum np. podczas świąt, czy wydarzeń życiowych, które ograniczają jego zasoby psychoenergetyczne.
Podczas procesu zmiany nawyków żywieniowych podopieczny może na bieżąco omawiać z dietetykiem trudności związane ze stosowaniem wskazówek dietetycznych.
Nauka jedzenia na podstawie odczuwania głodu i sytości
Podczas procesu zmiany nawyków żywieniowych warto nauczyć się obserwowania odczuć płynących z ciała oraz jedzenia w oparciu o odczuwanie głodu i sytości.
Dieta 80/20
W każdej diecie jest miejsce na drobne przyjemności. Dobrym modelem jest dieta 80/20, gdzie 80% diety stanowią produkty zdrowe, a 20% przeznaczone jest na przyjemności. Oczywiście warto elastycznie podejść do kwestii wyliczenia procentowego poszczególnych produktów. 😉
Podsumowanie informacji dotyczących kultury diet i przyczyn niepowodzeń w dietach
Wiele niepowodzeń w dietach odchudzających wynika z braku rzetelnej informacji i edukacji żywieniowej. Wiele osób gubi się w internetowym chaosie informacyjnym i nie potrafi poradzić sobie z zastosowaniem restrykcyjnych zaleceń dietetycznych.
Ponadto, bardzo ważną kwestią jest ustalenie przyczyny problemu i przepracowanie jej. W innym przypadku zastosowanie krótkotrwałego „leczenia objawowego” może nie dać oczekiwanych rezultatów lub pozwolić na osiągnięcie jedynie krótkotrwałych efektów.
Należy podejść do diety w sposób racjonalny, biorąc pod uwagę aspekty fizjologiczne i psychodietetyczne. Dobrym pomysłem jest podjęcie współpracy ze specjalistą, który pomoże spojrzeć na temat w sposób całościowy, udzieli niezbędnych informacji i wesprze w procesie zmiany nawyków żywieniowych.